.png)
Zmiany klimatyczne postępują w niepokojącym tempie, a prognozy wskazują na wzrost średniej globalnej temperatury o 2,7°C do końca stulecia — znacznie powyżej celu wyznaczonego w Porozumieniu Paryskim. Rosnąca presja na redukcję emisji gazów cieplarnianych skłoniła zarówno sektor publiczny, jak i prywatny do poszukiwania skuteczniejszych rozwiązań oraz przyjmowania bardziej ambitnych zobowiązań klimatycznych. Choć wiele firm sięga po mechanizm kompensacji emisji (carbon offsetting), aby osiągnąć neutralność węglową, rozwiązanie to nie zawsze jest wystarczające — zwłaszcza w sektorach trudnych do dekarbonizacji, takich jak rolnictwo. W tym kontekście coraz większe znaczenie zyskuje tzw. carbon insetting, czyli podejście zakładające zwiększenie zrównoważonych praktyk w łańcuchach wartości przedsiębiorstw. Celem tego podejścia jest nie tylko łagodzenie emisji, lecz także wspieranie adaptacji do zmian klimatycznych, przy jednoczesnym tworzeniu wartości dla firm, rolników i lokalnych społeczności. Takie podejście może stać się punktem odniesienia dla sektorów dążących do zrównoważonego rozwoju poprzez inwestowanie w zdrowe ekosystemy i promowanie dekarbonizacji wewnątrz własnych łańcuchów wartości.
Czym właściwie jest carbon insetting?Międzynarodowa Platforma ds. Insettingu [International Platform for Insetting (IPI)] definiuje projekty insettingowe jako „działania podejmowane wzdłuż łańcucha wartości firmy, mające na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych i sekwestrację węgla, przy jednoczesnym generowaniu pozytywnego wpływu na społeczności, krajobrazy i ekosystemy”.
Ogólnie mówiąc carbon insetting to strategia umożliwiająca firmom redukcję emisji wewnątrz własnego łańcucha dostaw poprzez rozwiązania takie jak zalesianie, agroleśnictwo, odnawialne źródła energii oraz rolnictwo regeneracyjne. W przeciwieństwie do carbon offsettingu, który koncentruje się głównie na projektach zewnętrznych, insetting dąży do ograniczenia emisji i zwiększenia sekwestracji węgla bezpośrednio w ramach łańcucha wartości, poprzez działania ukierunkowane na emisje Zakresu 3 (czyli te, które mają największy wpływ na ślad węglowy). Poza łagodzeniem zmian klimatycznych, projekty insettingowe przynoszą korzyści lokalnym społecznościom, ekosystemom i krajobrazom powiązanym z łańcuchem wartości firmy. Działania te, realizowane na poziomie gospodarstw rolnych, społeczności czy otaczających krajobrazów, nie tylko pomagają firmom osiągnąć cele klimatyczne, ale także wzmacniają odporność ich modeli biznesowych, poprawiając zrównoważony rozwój i jakość zasobów naturalnych w łańcuchu dostaw.
Carbon offsetting polega na kompensowaniu wpływu na klimat poprzez finansowanie zewnętrznych projektów, które nie są powiązane z łańcuchem wartości danej firmy, generując w ten sposób kredyty węglowe weryfikowane przez podmioty trzecie. Takie podejście umożliwia osiągnięcie neutralności emisyjnej poprzez zakup kredytów węglowych, jednak wiąże się z pewnymi ograniczeniami, takimi jak podwójne liczenie emisji lub brak dodatkowości (additionality) w przypadkach, gdy projekty nie prowadzą do rzeczywistej redukcji emisji lub zostały zaplanowane wcześniej. Pomimo że carbon offsetting stanowi stosunkowo szybkie rozwiązanie, nie oddziałuje bezpośrednio na emisje generowane przez działalność firmy.
Z kolei carbon insetting ma na celu redukcję emisji w ramach łańcucha dostaw firmy poprzez wdrażanie rozwiązań takich jak agroleśnictwo, rolnictwo regeneracyjne czy zalesianie. W przeciwieństwie do carbon offsettingu insetting pozwala firmom bezpośrednio kontrolować wpływ ich działań, ograniczając emisje w sposób bardziej zrównoważony i przynosząc dodatkowe korzyści lokalnym społecznościom oraz ekosystemom. Takie podejście nie koncentruje się wyłącznie na sekwestracji węgla, lecz promuje także długoterminową odporność, dostosowując praktyki rolnicze do celów zrównoważonego rozwoju i dekarbonizacji. W sektorze rolnym carbon insetting stanowi bardziej kompleksową strategię, która przekształca praktyki rolnicze i wzmacnia łańcuch wartości w obliczu zmian klimatycznych.
Rozwój procesu carbon insettingu obejmuje kilka kluczowych etapów, mających na celu redukcję emisji w ramach łańcucha dostaw. Jednym z nich jest identyfikacja i wdrażanie działań łagodzących skutki emisji, które mogą obejmować zarówno ich redukcję jak i zwiększenie sekwestracji dwutlenku węgla poprzez praktyki takie jak rolnictwo regeneracyjne, które muszą być stale monitorowane. Projekty rolnictwa regeneracyjnego mają na celu nie tylko ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, ale także poprawę zdrowia gleby (co pozytywnie wpływa na uprawy i samą produkcję) oraz przynoszenie innych korzyści środowiskowych, spełniając tym samym wymóg dodatkowości (additionality).
Podsumowując, projekty carbon insettingu w rolnictwie stanowią ogromną szansę zarówno dla firm, jak i dla środowiska. Koncentrując się na redukcji i sekwestracji dwutlenku węgla w ramach własnego łańcucha wartości, przedsiębiorstwa nie tylko bezpośrednio zajmują się znaczną częścią swoich emisji w zakresie Scope 3 (które są często najtrudniejsze do kontrolowania), ale również wzmacniają relacje z dostawcami i zwiększają odporność swojego łańcucha dostaw. Ponadto te inicjatywy promują zrównoważony rozwój dzięki wdrożeniu praktyk rolnictwa regeneracyjnego, które redukują emisje gazów cieplarnianych, poprawiają zdrowie gleby i chronią zasoby naturalne. W dłuższej perspektywie korzyści wykraczają poza środowisko i mają również pozytywny wpływ społeczny, wspierając społeczności rolnicze i stwarzając nowe możliwości ekonomiczne. Dzięki temu firmy zyskują przewagę konkurencyjną, ponieważ poprawiają zarządzanie gruntami i ochronę zasobów naturalnych, zwiększają wydajność i zapewniają długoterminową stabilność swojego łańcucha dostaw.
Bahtia V. (18 marca 2022 r.). Climate Action - Explainer: Carbon insetting vs offsetting. Światowe Forum Ekonomiczne. https://www.weforum.org/stories/2022/03/carbon-insetting-vs-offsetting-an-explainer/
Carbon Insetting: niezbędny krok w kierunku Net Zero? (11 września 2024 r.). Proba. https://proba.earth/probas-blog/insetting
Lacalle M. (22 sierpnia 2024 r.). Powstanie wstawek węglowych: co it jest i dlaczego it ważne w logistyce? https://lune.co/blog/what-is-carbon-insetting
Banerjee, A., Rahn, E., Läderach, P., & Hoek, R. V. D. (2013). Wspólna wartość: Agricultural carbon insetting for sustainable, climate-smart supply chains and better rural livelihoods . https://cgspace.cgiar.org/items/212afb94-76a1-46ff-a356-a683df59b9bf.
PRAKTYCZNY PRZEWODNIK PO INSETTINGU. 10 wyciągniętych wniosków i 5 możliwości skalowania z dekady praktyki insettingu korporacyjnego (marzec 2022 r.). Międzynarodowa platforma na rzecz insettingu. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.insettingplatform.com/wp-content/uploads/2022/03/IPI-Insetting-Guide.pdf
.svg)
